Speurtocht naar de oorsprong van de Bike
 

16 mei 2000

Mijn speurtocht naar de oorsprong van de Bike begon op de meest voor de hand liggende manier: met een e-mailtje naar Flevobike@wxs.nl. Op mijn vragen:
1. is de enkelzijdige ophanging van het achterwiel ooit standaard geweest voor een Bike, en zo ja, in welke periode dan?
2. is de telescoopvering (voor + achter) ooit standaard geweest op een Bike, en zo ja, in welke periode dan?
kwam het antwoord: '12 jaar geleden zijn er een (enkele? FB) bikes gemaakt met enkelzijdige ophanging en bromfiets veren. gr Johan'. Behoorlijk oud dus! Een goed begin... (Johan is natuurlijk de oprichter van de Flevobike fabriek, Johan Vrielink).

3-4 juni 2000

Begin juni ben ik bij het ligfietsevenement 'Cycle Vision' in Lelystad geweest. De Flevo Bike met brommerveren trok van kenners heel wat bekijks. Bij de Flevo-stand sprak ik met Harm Tempelman, die al vanaf het begin de zitjes heeft gemaakt voor de Flevobike. Hij zei dat er rond 1987 voor de hele vroege bikes een serietje gele zitjes is gemaakt. Het ging hooguit om enkele tientallen. Tempelman jr, die de fiets heeft bewonderd, dacht dat het een 'schoolfiets' zou kunnen zijn, dus nog van de tijd voordat het bedrijf van Flevobike was opgericht. Volgens hem was de originele kleur dan wit. Later heb ik de Flevo-bouwer, Johan Vrielink, nog even gesproken (helaas zonder dat ik de bike bij me had...). Hij zei dat het inderdaad waarschijnlijk om een 'schoolfiets' ging. Na de examens gingen de kersverse ligfietsers dan met z'n allen op kampeer-fietstocht. Volgens hem waren de kleuren: groen frame, geel zitje, blauw schuimpje (de officiële provinciekleuren dus).

10 juni 2000

Ik was een week later in de buurt van Dronten en had de bike bij me, in het bagagekarretje achter de auto. Tja, op zoek naar de Morinel, dus! Johan Vrielink was aanwezig en wilde de fiets nu wel eens een keer zien. Tot mijn verrassing herkende hij de fiets meteen: hij vertelde dat de fiets is gebouwd door zijn jongste zoon André, als afstudeeropdracht. Hij is inderdaad na zijn eindexamen meegeweest met de befaamde ligfietstocht door Nederland, en heeft daarna nog enkele jaren veel op de fiets rondgereden. Johan Vrielink vertelde dat er oorspronkelijk nog een éénwielig aanhangwagentje bij hoorde. Het is volgens hem inderdaad wel een hele vroege fiets. En... het ludieke oranje-met-gele spuitwerk zou dan dus origineel zijn....!

4 juli 2000

Ja, weer een stukje ven de puzzel erbij... Ik ontving de volgende informatie van de vorige eigenaar van mijn fiets:
'Ik heb de fiets gekocht in 1991 van de zoon van onze huidige buren (in Dronten, FB). Hij woont niet meer thuis, maar zijn ouders/broer vertellen dat hij in 1988 de fiets gekocht heeft van een (de?) zoon van Vrielink. Deze zou hem voor eigen gebruik  samen met zijn vader gebouwd hebben. Dat moet dan ook in dat jaar of misschien een jaar eerder geweest zijn. De fiets was oorspronkelijk groen, maar geel toen ik hem overnam.'
Wat klopt met eerdere informatie is dus dat de fiets door een zoon van Johan Vrielink is gebouwd. Vrielink vertelde dat die zoon (André) er zelf nog enkele jaren op heeft gereden. Teruggeteld vanaf 1988 zou het bouwjaar dus wel eens 1986 kunnen zijn... De oorspronkelijke kleur groen klopt met een eerdere uitspraak van Vrielink (op 4 juni 2000), n.l. dat die hele vroege bikes groen waren, met een geel zitje en een blauw schuimpje erop (de provinciekleuren). Wat alleen niet klopt is dat Johan Vrielink op 10 juni had gezegd dat de fiets van André altijd al oranje/geel is geweest.... Het blijft puzzelen!

24 augustus 2000

Deze week heb ik contact gelegd met Andé Vrielink. Natuurlijk wilde ik bij de Bouwer persoonlijk nagaan of mijn informatie tot nu toe klopte. Wat Bleek? Hij heeft indertijd inderdaad zo'n fiets gebouwd en in de oranje/gele kleuren gespoten, maar... dat was volgens hem niet deze! Op grond van specifieke technische details concludeerde hij dat dit een andere fiets moest zijn (zijn fiets had o.a. andere naven en een ander crankstel). Hij dacht dat de fiets gewoon bij Flevobike was gebouwd. Volgens hem zou het de fiets kunnen zijn geweest van een kennis uit Zwitserland die een tijdje in Nederland heeft gewoond. Deze kennis zou naar schatting ongeveer 9 jaar geleden weer uit Nederland zijn vertrokken. Hij schreef verder: '(de fiets) ziet er op de foto's behoorlijk oorspronkelijk uit. Ik weet niet meer of hij de fiets blank heeft gekregen en dat hij de kleur op een blank frame heeft aangebracht of dat er de oorspronkelijke blauw / witte kleur nog onder zit'.

Hee, maar hoe zit het nou precies met die kleuren? Nu toch maar eens met een schuurpapiertje pakken en eens wat kleur-archeologie bedrijven... Onder het oranje/geel bleek eerst wit te zitten (primer misschien?) en daarna... groen! Een mooie, frisse kleur, iets dieper dan het appeltjesgroen van het dekje. Er vallen nu wat puzzelstukjes op hun plaats:
1. dit klopt met de informatie van de vorige eigenaar, nl. dat de fiets oorspronkelijk groen is geweest.
2. het klopt ook met de conclusie van André Vrielink dat dit niet zijn fiets is, omdat zijn fiets niet groen is geweest.
3. verder zou het kunnen dat de Zwitserse kennis toch niet de oorspronkelijke eigenaar is geweest, omdat onder het geel/groen dan blauw/wit of alleen blank metaal zou kunnen zitten, maar groen is dan onwaarschijnlijk.
4. het groen klopt met de beschrijving van de allereerste bikes door Johan Vrielink (zie 3-4 juni 2000).

OK dit lost dus wat op, het roept ook weer een nieuwe vraag op: zou de fiets misschien van een oudere broer van André Vrielink kunnen zijn geweest? De speurtocht gaat door...

26 september 2000

Ook zonder veel nieuwe informatie valt er nog wel wat te puzzelen. Bijvoorbeeld: als de Bike inderdaad oorspronkelijk de groen/geel/blauwe flevo-kleuren heeft gehad, dan zou je een blauw kussentje verwachten, en geen groen. Johan Vrielink had het over een 'schuimpje', dit is een soort gel-kussentje. Het ziet er m.i. te mooi uit om amateurwerk te zijn. Verder: het geel van het zitje is verf. Het is niet door-en-door geel, en dus misschien ook niet de originele kleur. Een tweede kleur-archeologisch onderzoekje laat zien: onder het geel zit eerst wit (grondverf?) en het polyester zelf is oranje. Oranje? Dat is weer een nieuw element!

6 januari 2001

Op deze dag kon weer een stukje van de puzzel op z'n plaats worden gelegd. Ik sprak met Harm Tempelman, die tegenwoordig met zoon Gerrit de Flevobikeshop in Dronten runt. Op mijn vraag naar de oranje-achtige basiskleur van het zitje had hij een verrassende reactie: "dat klopt!". Harm, die met zijn bedrijf Tempelman Kunststof Producten al sinds het allereerste begin de zitjes voor de FlevoBikes heeft gemaakt, wist te vertellen dat de kleur van de eerste zitjes destijds is gekozen op grond van een hele praktische overweging: hij was net met deze kleur bezig voor een andere opdrachtgever. Af en toe moet de wereld zich gewoon een beetje voegen naar de Grote Ideeën van Geniale Uitvinders. Gezamenlijk hebben Johan Vrielink en Harm Tempelman besloten: "dit noemen we dus geel!". Einde discussie. Inderdaad, als je kijkt op de website van de provincie Flevoland, dan is te zien dat het geel in de provinciekleuren een soort okergeel is, en zeker geen helder signaalgeel. Nu kloppen er dus al 2 van de 3 kleuren: groen frame en "geel" zitje (inmiddels weten we wat dat betekent). Nu nog het groene kussentje... Hopelijk kan dit uiteindelijk de sleutel worden tot de definitieve identificatie van de fiets.

10 maart 2001

Ik heb besloten om de fiets te gaan strippen en opnieuw groen te maken. Op mijn vraag naar de originele coating en kleurcode kreeg ik van Johan Vrielink de volgende informatie: "De eerste series flevobikes heb ik met spuitbussen gespoten ik heb geen idee meer welk RAL nummer dat is geweest, daarna hebben wij een handspuit apparaat gekocht en ben overgegaan naar de kleur wit met aan de uiteinden van de buis een blauwe aanspuiting. Toen we grotere aantallen gingen verkopen zijn we over gestapt naar witte coating en direkt daarna hebben we ook zwart opgenomen in ons kleuren gamma. De kleur van de oker gele stoeltjes komt van Tempelman kunststof bedrijf, de huidige Ligfietsshop Tempelman, hij werkt nog steeds met dezelfde kleur voor een ander product. Het blauw van de stof van de stoeldekjes kwam van een lap stof die mijn vrouw toevallig had liggen en dicht bij de kleur blauw kwam die in de vlag van Flevoland zit verwerkt. De eerste Flevobikes hadden namelijk de drie kleuren die in de Flevolandse vlag zitten verwerkt." OK, als het groen een RAL-kleur is, dan moet een stalenkaart uitkomst kunnen bieden. En inderdaad: het moet wel RAL 6018 (geel-groen) zijn. De serie RAL-kleuren is vrij beperkt, en er is geen enkele andere RAL-kleur die ook maar in de buurt komt van de kleur op de bike.

12 maart 2001

Nog maar even proberen het ijzer te smeden nu het heet is... Ik heb nog steeds geen blauwe stoelbekleding. Ik mailde dus: "Ik heb nog een probleem: het stoeldekje is groen; ongeveer dezelfde kleur als die op het frame zat (iets helderder, maar het kan verschoten zijn). De vulling is een soort gel-kussen. Heb jij een idee of dat origineel kan zijn, of is dat iets van latere datum? Wat was het vulmateriaal van de originele kussentjes uit die tijd?". Het antwoord van Johan Vrielink: "In het begin hebben we van alles geprobeerd. Later zijn we een celdicht schuim gaan gebruiken in het blauw, hetzelfde schuim dat nu in het zwart wordt gebruikt, de leverancier is de firma Recticel.Tempelman doet zaken met deze firma.". Inderdaad blijkt dus dat er in het begin gewerkt is met een stoffen overtrekje (zie 10 maart 2001), met 'van alles' als vulling. De schuimpjes zijn dus van een latere datum. Het is dus denkbaar dat het kussentje zelf origineel zou kunnen zijn, terwijl het groene overtrekje pas later is gemaakt, mogelijk door de tweede eigenaar.

Beschouwing

In het artikel van Henk Zwols over de geschiedenis van Flevobike wordt de oorsprong van de Bike beschreven: Vooral de door Wim van Wijnen gebouwde Cha-Cha Bike met knikbesturing onder de zit en voorwielaandrijving middels een korte ketting leek hem ideaal. Hij bouwde een zelfde type fiets met diverse veranderingen, 20" wielen, bromfiets schokbrekers en achter éénzijdige ophanging. Omdat de aandrijving en bedieningsfuncties aan het voorste deel zitten, is de flets deelbaar en daardoor makkelijk in de auto mee te nemen. In 1984 reed de hele familie op de eerste groene produktiefietsen. "Het frame was groen, het zitje okergeel en het zitschuim blauw, de kleuren van de vlag van Flevoland" verklaart Johan.  Deze SWB ligfiets was op de fietsvakantie-beurs in Amsterdam te bewonderen en werd op een technische dag voor ligfietsen op de SGL voorgesteld. Dit was zo'n succes dat men besloot een zelfbouwproject voor leerlingen te starten. ln 1987 werden bouwtekeningen gemaakt en 25 leerlingen bouwden elk als werkstuk een ligfiets. Na de bouw werd een tocht van 5 dagen door Nederland gemaakt er werd overnacht bij andere technische scholen die grote interesse toonden voor een zelfde bouwproject. (....) Na experimenteren in de bankschroef werd de rubber vering geïntroduceerd en begon men begin 1988 met de produktie van deze fiets. Tja, het zou kunnen... De kleuren van frame en zitje, de brommerveren, het verhaal dat de fiets oorspronkelijk groen is geweest en is gebouwd door een van de zoons van Johan Vrielink, een kussentje met een stoffen overtrekje in plaats van de later toegepaste lap celschuim... Het is niet uitgesloten dat het toch een van de fietsen is waar in 1984 (!!!) de hele familie op rondreed. In ieder geval zal hij van voor 1988 zijn, het jaar waarin voor elastomeer vering werd gekozen. Volgens Gerrit Tempelman waren de schoolfietsen (uit 1987) al wit. Dit klopt met de beschrijving van Johan Vrielink op 10 maart 2001, dat na de eerste fietsen overgegaan werd op wit met blauwe aanspuitingen. In zijn reactie van 24 augustus noemt André Vrielink inderdaad blauw / wit als oorspronkelijke kleur van zijn bike. In ieder geval vertelde Tempelman sr. dat velen de groen / okergeel / blauwe kleurencombinatie vrij lelijk vonden. In dat licht bezien is het misschien geen toeval dat mijn fiets later is overgespoten!

Tja, en wat doe ik nu met die fiets? Hij is beslist bijzonder, maar hoe bijzonder precies? Bijzonder genoeg in ieder geval voor een plaatsje in de verzameling bijzondere Flevo-varianten van Erik Wannee. Maar komt er nog eens een ligfietsmuseum waar hij in kan? Wanneer komt er een duizelingwekkend bod van een gedreven verzamelaar? Voorlopig heb ik besloten om het frame weer groen te maken, en te kijken of ik de verf van het zitje af kan krijgen. Hopelijk kan het gepolijst worden tot het niet alleen de originele kleur weer toont, maar ook de glans! En dan dat groene kussentje nog...

Wie het weet mag het zeggen!